Styðjum Assange – og málfrelsið

22. desember, 2021 Jón Karl Stefánsson

Það er óvenjulegt að dómsmálaráðherrar skipuleggi mótmælaaðgerðir á götum úti, líkt og Ögmundur Jónasson fyrrv. ráðherra gerir við breska sendiráðið í Reykjavík. Tilefnið: breskur áfrýjunardómstóll segir að framselja skuli Julian Assange til Bandaríkjanna. Sök: að upplýsa öðrum betur heimsins helstu stríðsglæpi undanfarinna tveggja áratuga.

Ritskoðun eru hömlur sem lagðar eru á tjáningarfrelsi til að koma í veg fyrir að upplýsingar komist á framfæri. Þetta er öflugt vopn og hættulegt. Verstu ógnar- og afturhaldsstjórnir sögunnar hafa ætíð stundað öfluga ritskoðun gegn þeim sem ógnaði veldi þeirra. Þúsundáraríki kirkjunnar byggðist á slíku einræði yfir sannleikanum. Trúvillingar voru þaggaðir niður og svo pyntaðir og brenndir. Þessi iðja er einungis á færi þeirra sem hafa mikil völd. Hinir valdalausu geta ekki beitt ritskoðun gegn hinum valdamiklu.

Skýrasta birtingarmynd þeirrar ritskoðunar og skoðunarstjórnar sem ríkir í upplýsingaheimi dagsins í dag sést á þögguninni og umræðuleysinu sem ríkir í málefnum Julians Assange. Í raun er hræið af Julian Assange látið dingla fyrir framan augun á fólki, okkur öllum til varnaðar. Skilaboðin eru skýr: Ef við beygjum okkur ekki undir meginstrauminn í hlýðni getur endað svona fyrir okkur. Ekkert ríki hefur rétt honum hjálparhönd, engin stærri mannréttindastofnun hefur tekið það ábyrgðarhlutverk að vinna í þessu bæði táknræna og raunverulega mannréttindabroti sem framið er fyrir framan augun á okkur. Assange er í þessari stöðu einungis fyrir eitt: Að dreifa upplýsingum sem henta valdamiklu fólki illa.

Meðferðin á einstaklingnum Julian Assange minnir um margt á aðfarir gegn villutrúarmönnum fyrri tíma og eru að skila tilætluðum árangri. Svona meðferð hræðir frá þá sem hugsa sér að birta almenningi sannleika sem er óþægilegur fyrir valdið. Raddir fólks eins og hans hafa smám saman þagnað í fjölmiðlum, eins og þær upplýsingar sem hann kom á framfæri. Við vitum öll innst inni hvert stefnir. Breytingin frá því sem var þegar Watergate-málið kom upp er sláandi: Bob Woodward og Carl Bernstein urðu þjóðhetjur; Assange, eins og aðrir uppljóstrarar og gagnrýnir blaðamenn í dag (Chelsea Manning t.a.m.) eru hundeltir. Assange er beinlínis pyntaður daglega. Munu menn þora að tjá sig í framtíðinni?

Ef við missum allar raunverulegar gagnrýnisraddir inn í þetta hyldýpi óttans er samfélagið komið langt frá þeim gildum sem fyrri kynslóðir börðust fyrir og við eigum á hættu að missa það frelsi og þau réttindi sem við höfum tekið sem sjálfsögðum hlut. Við getum endað á sama félagslega stað og Evrópumenn miðalda undir stjórn kirkjunnar, því það er ekkert sem segir að þessi þróun endi á þægilegum stað. Villutrúarmenn og gagnrýnendur voru fjarlægðir mjög hressilega úr umræðunni á miðöldum. Á dögum hins starfræna verður hægt að fjarlægja fólk mjög fljótt; það er einfaldlega hægt að kippa því úr sambandi. Við verðum algjörlega undir valdi auðvaldsins (samskiptarisanna) komin; förum við gegn þeim vitum við hvað verður um okkur; Assange er víti til varnaðar.

Stétt blaðamanna og embættismanna hefur algjörlega brugðist í málum Julians Assange og annarra uppljóstrara sem nú eru hundeltir. Þeir hafa fallið á prófinu og þetta verður þeim sem hópi til ævarandi skammar. Við hin getum ekki lengur beðið eftir viðbrögðum frá þeim. Ef við stöndum ekki gegn ritskoðun og árásum á borgaraleg réttindi núna, líka þegar þau beinast gegn einhverjum sem okkur kann að mislíka við hér og nú, munum við kannski aldrei endurheimta tjáningarfrelsið.

Fylgjum fordæmi Ögmundar Jónassonar. Mótmælum fangelsun og framsali Julians Assange, og krefjumst þess um leið að Assange fái frelsi og pólitískt hæli á Íslandi. Sjá nánar á http://ogmundur.is/greinar/2021/12/fangelsun-og-framsali-julian-assange-motmaelt